Jak się przygotować i jakie pytania mogą zadać?

Gdy napotykasz w życiu na problemy i trudne momenty, które ciężko Ci rozwiązać na własną rękę, przeżywasz intensywne emocje i doświadczasz cierpienia to wizyta u terapeuty, psycholożki lub psychiatry będzie w stanie pomóc Ci w drodze do równowagi psychicznej. W momencie gdy trudno jest Ci określić co jest powodem Twoich zmartwień, nie obawiaj się umówić na wizytę.

„Cierpienie jest częścią naszego treningu w stawaniu się mądrym.“

– Ram Dass

Najbardziej istotne są Twoje emocje i odczucia – poczucie braku harmonii, zaburzony spokój wewnętrzny i trudności w codziennym funkcjonowaniu, które postrzegasz jako negatywne bądź trudne, są dobrym pretekstem aby skonsultować się ze specjalistą_ką i wspólnie poszukać rozwiązania. Bywa, że nasi bliscy, rodzina i przyjaciele, mogą nie być w stanie wesprzeć nas w taki sposób, który mógłby realnie wpłynąć na nasz dobrostan. Trudno temu się dziwić, gdyż w zdecydowanej większości nie mają profesjonalnego treningu w zakresie diagnozy i udzielania wsparcia psychologicznego. Z tego powodu wizyta u specjalisty może okazać się trafnym rozwiązaniem i pomocą jakiej szukasz.

Pierwszy raz u psychologa

Wstępna wizyta u psychologa to tak zwana konsultacja psychologiczna, podczas której zbierany jest podstawowy zakres informacji na których podstawie zostaje postawiona początkowa diagnoza i dalszy kierunek terapii. W ten sposób wybrana zostaje najefektywniejsza metoda pomocy (np.interwencja kryzysowa, wsparcie psychologiczne, psychoterapia, konsultacja u psychiatry). Taka konsultacja może być poprowadzona również przez psychoterapeutę. W rzeczywistości jednak dużo osób boryka się z poczuciem wstydu związanego z wizytą lub przekonaniem o pewnej stygmie społecznej wynikającej z zaburzeń psychologicznych, co może sprawiać, że ich kondycja psychiczna nie poprawia się lub wręcz się pogarsza. Pamiętaj, że szukanie profesjonalnej pomocy i zadbanie o siebie w sytuacji emocjonalnego nie jest powodem do wstydu, wręcz przeciwnie – świadczy o sprawczości i dojrzałości.

Z czego wynika lęk przed wizytą?

Opór przed wybraniem się na wstępną konsultację u terapeuty wynika zwykle z doświadczania intensywnego lęku przed oceną, wstydem i nie byciem potraktowaną_ym poważnie. Może to być związane z fałszywymi przekonaniami na swój temat lub negatywnymi doświadczeniami z przeszłości. Najczęściej występujące przekonania, które powstrzymują przed wizytą u specjalisty to: „nie jestem normalna; więc jestem wariatką; terapeutka pomyśli, że jestem dziwny; muszę być beznadziejnym przypadkiem; jeśli ktoś się dowie, że chodzę do psychologa to będzie koniec”. I tak można wymieniać bez końca. Warto pamiętać jednak, że najczęściej te przekonania mają niewiele wspólnego z rzeczywistością i są projekcją naszego umysłu.

Ważnym jest aby podkreślić, że psycholożka lub psycholog są specjalistami w swojej dziedzinie oraz ich zadaniem jest udzielanie profesjonalnej pomocy. Dodatkowo ich wsparcie psychologiczne to metoda o naukowo potwierdzonej skuteczności. Decydowanie się na takie wsparcie jest zbliżone do momentu gdy coś Ci dolega i umawiasz się na wizytę do lekarza. Dla lekarza to absolutnie zrozumiałe, że przychodząc na wizytę będziesz opowiadać o swoich dolegliwościach i problemach. Dokładnie analogiczne podejście ma psycholog. Udanie się na konsultację jest oznaką odwagi oraz umiejętności zadbania o siebie i swoje zdrowie psychofizyczne.

Jednym z głównych obszarów specjalizacji psychologa jest zapewnienie komfortu psychicznego i poczucia bezpieczeństwa. Zachęcamy do odpuszczenia obawy o ocenę lub krytykę ze strony specjalisty, ponieważ w rzeczywistości możemy się spodziewać czegoś z goła odwrotnego. Warto pamiętać także, że zgodnie z obowiązującym prawem terapeuta jest zmuszony przestrzegać tajemnicy lekarskiej, co w praktyce oznacza, że wszystko czym się podzielisz w trakcie wizyty jest w pełni poufne. Dochodzi do tego oczywiście fakt zdecydowania się na wizytę. Jednak istnieją wyjątki od tej reguły – chodzi o sytuacje gdy Twoje zdrowie lub życie jest zagrożone. Dotyczy to także innych osób z Twojego otoczenia.

Jakie pytania mogą pojawić się w trakcie wizyty u psychologa?

Przed udaniem się na wizytę u terapeuty warto postarać się ustalić pewne fakty, o które może pytać specjalista. Część osób zapisuje sobie te informacje, by z większą łatwością opowiedzieć o swoich trudnościachpodczas sesji. Plusem jest fakt, że oszczędza się przy tym czas wizyty, który można wykorzystać na dodatkowe pogłębienie procesu psychologicznego.

Kiedy rozpoczęły się dolegliwości lub problematyczne doświadczenia oraz jakich doświadczasz objawów?

Przede wszystkim możesz spodziewać się pytania o to od kiedy trwa problem i jakich doświadczasz objawów (np. depresja, przygnębienie, złość, lęk przed kontaktami z ludźmi, bezsenność, niska samoocena, zmniejszony apetyt, myśli samobójcze) oraz o to w jaki sposób wygląda ich nasilanie się w ciągu dnia. Zdarza się, że jest ono jednostajne lub zmienne w trakcie doby. Gdy zauważysz zmiany bądź różnice to warto je odnotować i obserwować jakie czynniki na nie oddziaływują i powiedzieć o nich terapeucie.

Jak wyglądała sytuacja przed pojawieniem się problemu?

Następnie prawdopodobnie padnie pytanie o istotne wydarzenia, które wystąpiły przed pojawieniem się trudności w Twoim życiu. Istotne jest aby zastanowić się nad tym czy coś ważnego uległo zmianie – warto pamiętać o wszystkim, co było dla Ciebie stresujące jak na przykład przeprowadzka, zmiana praca, odejście bliskiej osoby itd.

Momentami możliwe jest doświadczanie skumulowania pomniejszych stresorów, które wydają się być nieistotne, kiedy pojawiają się pojedynczo, jednak jeśli współwystępują będziesz czuć się przeciążony. Taka sytuacja może przekraczać Twoje zdolności adaptacyjne i w efekcie pojawią się objawy, które skłaniają Ciebie do wizyty u specjalisty.

Jakie są przejawy wystąpienia trudności?

Później psycholog_żka dopyta o to jak obecnie problem oddziaływuje na Twoje funkcjonowanie w relacjach, sprawach zawodowych i innych istotnych dla Ciebie obszarach. Niektóre osoby przy w obliczu nasilenia się objawów rezygnują z chodzenia do pracy i wycofują się ze wszelkich aktywności i relacji osobistych. Gdy sytuacja staje się skrajna część osób przestaje wychodzić z domu i dąży do absolutniej izolacji.

Oczywiście są także osoby które w dalszym ciągu są w stanie podejmować działania w powyższych obszarach, lecz może to sprawiać im sporo trudności. Z powodu wystąpienia problemu mogą spotkać Cię trudności ze skupieniem się oraz zapamiętywaniem danych, odczuwaniem emocji (np. smutku, lęku, złości, poczucia winy), nadużywaniem środków zmieniających świadomość, zadawaniem sobie bólu lub podejmowaniem innych ryzykownych bądź niebezpiecznych dla życia i zdrowia działań. Gdy ma to miejsce koniecznie skontaktuj się z odpowiednim specjalistą.

Jak wygląda Twój obecny horyzont zdarzeń?

Podstawowe kwestie podczas pierwszej wizyty terapeutycznej obejmują także kluczowe informacje biograficzne. Spodziewaj się pytań o wiek i bieżącą sytuację życiową – ekonomiczną, zawodową, relacje z bliskimi etc.

Usłyszysz także najprawdopodobniej prośbę o poziom satysfakcji życiowej oraz poziomu odczuwalnego stresu w powyższych sferach. Na przykład, wielce istotne jest to żeby poziom wsparcia i jego charakter był adekwatny do Twoich bieżących potrzeb. Gdy tak się nie dzieje może to generować więcej stresu i trudnych emocji, które mogą nasilać Twój problem.

Jakie masz sposoby na radzenie sobie z problemami?

Uzupełniające pytania dotyczyć mogą Twoich najczęstszych lub epizodycznych zachowań w trakcie występowania stresorów oraz objawów. Wspólnie ze specjalistą w to, jak dokładnie wówczas reagujesz i to jakie przynosi to efekty krótko i długoterminowe. Dobrze jest zilustrować to za pomocą istotnych dla Ciebie przykładów oraz wspomnień. Dosyć typową reakcją w sytuacji silnego lęku jest wycofywanie się z sytuacji, która go wyzwala. Gdy cierpisz na społeczny lęk prawdopodobnie będziesz unikać momentu interakcji z większą grupą osób, publicznych wystąpień oraz sytuacji w jakiej możesz obawiać się krytyki. Ten sposób reagowania może niestety doprowadzić do radzenia sobie w stopniu poniżej swoich możliwości w sytuacjach zawodowych, problemów w relacjach, a nawet ich utraty.

Czy owe trudności pojawiały się już wcześniej?

Specjalista dopyta także o to, czy wcześniej w życiu występowały zbliżone problemy. Jeśli odpowiedź jest twierdząca, to pomyśl nad tym jakie były Twoje metody adaptowania się do nich oraz to na ile były one efektywne. Jeśli będzie to sprawiać Ci trudność możesz oczywiście zwrócić się z pytaniem do bliskich osób, zapytać o to czy zauważyły coś szczególnego lub wartego odnotowania. Dzięki temu będzie możliwe realne ocenienie tego wspólnie w gabinecie z terapeutą.

Istotne jest także ustalenie, czy do tego momentu w życiu korzystałaś_eś z leczenia psychiatrycznego. Jeśli tak było, to postaraj się odnaleźć notkę od specjalisty, a jeżeli jest to niewykonalne to możesz postarać się przypomnieć sobie rodzaj diagnozy, a także czas i formę podjętego leczenie. Gdy leczenie miało także wymiar farmakologiczny, wówczas psycholog może zapytać również o Twoją ocenę ich efektywności i możliwe skutki uboczne. Zbliżony set pytań może dotyczyć także występowania chorób somatycznych (cukrzyca, problemy z tarczycą, etc.)

Jak wyglądało Twoje dzieciństwo?

W trakcie wizyty psychologicznej może paść także pytanie apropo Twojego dzieciństwa – metod okazywania czułości i sposobów rozwiązywania konfliktów przez bliskie osoby, epizodów doświadczania przemocy (emocjonalnej, fizycznej, seksualnej), chorób w rodzinie, hospitalizacji, odejścia ważnych członków rodziny.

Istotne jest także to, aby przypomnieć sobie to na czym był oparty system wychowawczy (np. system nagród i kar, wolność lub jej nadmiar), w jaki sposób rysowała się relacja pomiędzy rodzicami, to na ile była przez Ciebie odczuwana wówczas jako stabilna. Terapeuta może zadać pytanie o rodzinną sytuację ekonomiczna, istotne wspomnienia z rodzicami, rodzeństwem, rówieśnikami oraz znaczącymi dla Ciebie osobami. Padną też pytania o to w jaki sposób przebiegał Twój rozwój osobisty, sytuacja w szkole i jak reagowała na nie rodzina.

Poza wspomnianymi wyżej, istotne doświadczenia, o których warto powiedzieć terapeucie to np: niesprawiedliwe porównywanie z innymi ludźmi, które może kształtować poczucie bycia gorszą_ym; długa rozłąką z rodzicami i doświadczanie opuszczenia, niesłuszne obwinianie się, krytykowanie i umniejszanie przez ważne dla Ciebie osoby, doświadczanie dyskryminacji (z powodu wyznania, przynależności rasowej lub z innych powodów), poczucie odmienności od rówieśników, faworyzowanie rodzeństwa przez rodziców itd.

Czego Ty oczekujesz od terapeuty?

Ostatnią i bardzo istotną kwestią będą Twoje osobiste oczekiwania wobec kontaktu z psychologiem. Może zdarzyć się tak, że Twoje cele lub planowany czas ich realizacji będą nierealistyczne. Wówczas po stronie terapeuty będzie to aby zgodne z jego umiejętnościami i doświadczeniem, będzie zauważenie tego i ewentualne przeformułowanie celów na bardziej osiągalne i krótkoterminowe. Najczęściej zadawane pytania w tego typu sytuacjach to, np.: „w jaki sposób rozpoznasz zmianę?”, “jeśli byłabyś szczęśliwa_y to po czym to być poznał_a?”, „jak Twoje otoczenie by przyjęło Twoją przemianę?”.

Warto także pamiętać o tym, że Ty także masz prawo i możliwość swobodnego zadawania pytań podczas konsultacji i wizyt terapeutycznych. Możesz uzyskać informację o kompetencjach specjalisty lub innych ważnych dla Ciebie kwestiach – diagnozie, analizy Twoich trudności z perspektywy teorii psychologicznych, planowanym czasie trwania terapii lub innej wybranej dla Ciebie formy wsparcia. Nie miej obaw przed zadawaniem wszelkich pytań i kwestii, które mogą przynieść Ci spokój oraz zbudować atmosferę wzajemnego zaufania, a także zawrzeć każdą rzecz jaka jest dla Ciebie istotna i która może pozwolić lepiej pomóc Tobie.

Mamy nadzieję, że czytasz te słowa w dobrym miejscu wewnętrznie i zewnętrznie oraz, że przyniosły Ci więcej zrozumienie dotyczącego kontaktu z terapeutką_ą. Pamiętaj, że nasza Klinika jest dla Ciebie zawsze otwarta i chętnie odpowiemy na Twoje wszelkie pytania, potrzeby i wątpliwości – na żywo, telefonicznie lub mailowo.

Życzymy pięknych i spokojnych wakacji!

HoliTeam