Jak poradzić sobie z zaburzeniem odżywiania?

Czym są zaburzenia odżywiania?

Choć często bagatelizowane, nazywane ostrzejszą dietą lub odmiennym trybem życia, zaburzenia odżywiania to poważne zaburzenia psychiczne, powodujące nawyki szkodliwe dla zdrowia, a nawet zagrażające życiu. Obejmują głodówki, intencjonalne wymioty czy nadmierne przejadanie się. Dotykają one prawie 5% populacji, najczęściej występując u nastolatków i młodych dorosłych, a szczególnie wśród kobiet.

Przyczyny

Określenie definitywnych przyczyn, pojawienia się pewnego typu zaburzeń odżywiania u danej osoby graniczy z niemożliwością, jako że na każdego człowieka oddziałują zróżnicowane zestawy czynników zewnętrznych oraz wewnętrznych. Możliwe jest jednak wskazanie elementów sprzyjających rozwojowi tego rodzaju zaburzeń.

Mogą nimi być dorastanie w rodzinie, w której kładziony był stale nacisk na pilnowanie swojej masy ciała, wychowanie przez bardzo kontrolujących rodziców, opiekunów lub posiadanie takich cech osobowości, jak wysoka neurotyczność, impulsywność, perfekcjonizm. Negatywny wpływ na sposób, w jakim postrzegamy swoje ciało, może także być spowodowany obecnością modelu tak zwanej idealnej sylwetki, która w dzisiejszym społeczeństwie często przyjmuje kształt ciała naturalnie szczupłego bądź nienaturalnie wychudzonego.

Warto też przyjrzeć się równie istotnym czynnikom genetycznym, albowiem w przypadku historii występowania zaburzeń odżywiania w rodzinie, podatność na tą przypadłość jest zdecydowanie wyższa. 

Rodzaje zaburzeń odżywiania i ich objawy

Anoreksja 

Inaczej nazywana jadłowstrętem psychicznym, anoreksja może przejawiać się w postaci drastycznego głodzenia, spożywania bardzo niewielkiej ilości jedzenia oraz przesadnie uprawianej aktywności fizycznej, spowodowanymi panicznym strachem przed przybraniem na wadze. Osobom z tym zaburzeniem często wydaje się, że są otyłe lub po prostu niewystarczająco szczupłe, nawet przy widocznie niskiej masie ciała i kościstej sylwetce. Z tego też powodu, anoreksja jest szczególnie niebezpieczna, z najwyższą śmiertelnością pośród wszelkich zaburzeń czy chorób psychicznych.

Można ją rozpoznać przyglądając się następującym objawom:

• Spadek masy ciała
• Unikanie posiłków 
• Wielokrotne ważenie się, obsesyjne liczenie kalorii
• Zawroty głowy, omdlenia
• Osłabienie organizmu (włosy, paznokcie)
• Nagła, intensywna aktywność fizyczna
• Noszenie większych, luźnych ubrań, maskujących wychudzone ciało
• U kobiet także mniej obfita menstruacja lub jej całkowity zanik

Czasem ludzie z anoreksją, mogą przez niedługi okres czasu spożywać większe ilości jedzenia a następnie pozbywać się ich za pomocą leków przeczyszczających albo powodujących wymioty, jest to typ anoreksji bulimiczny.

Bulimia

Podobnie jak w przypadku anoreksji, u podstaw bulimii leży obawa przed niekontrolowanym przytyciem, jednak osoby zmagające się z nią mają zazwyczaj odpowiednią masę ciała lub nadwagę, przez co niekoniecznie jest ona widoczna na pierwszy rzut oka. Bulimia manifestuje się w postaci epizodycznego objadania się, najczęściej wysokokalorycznymi, produktami spożywczymi, po którym występuje próba wyrzucenia ich z organizmu poprzez prowokowanie wymiotów, zażywanie środkó

w przeczyszczających, głodówki czy kompulsywnego uprawiania sportu. Nieumiarkowanemu jedzeniu towarzyszy zazwyczaj uczucie wstydu i głębokiego poniżenia, dlatego ludzie oddają się mu raczej w samotności, ukryciu.

 

Zauważalne są jednak takie objawy jak:

• Częste chodzenie do łazienki w trakcie lub zaraz po posiłku
• Zawroty głowy, omdlenia
• Nawracająca biegunka
• Znikanie dużych ilości jedzenia
• Psucie się zębów (kwas żołądkowy)

Zaburzenie z napadami objadania się

Zaburzenie z napadami objadania się, rzadko pierwsze przychodzi na myśl, jeśli w ogóle, kiedy słyszy się o zaburzeniach odżywiania, jest to, jednak nadzwyczaj często pojawiający się problem. Polega on, w pewnym stopniu, na zachowaniu typowym dla bulimii, czyli na epizodach obżerania się przesadnymi ilościami jedzenia, tylko, że jest pozbawiony działań, mających na celu pozbycie się dodatkowo nabytych kalorii. 

Do jego objaw należą:

• Jedzenie szybciej, więcej niż normalnie
• Jedzenie pomimo uczucia pełności 
• Jedzenie w samotności
• Odczuwanie poczucia winy, obrzydzenia do siebie po jedzeniu

Zaburzenia z napadami objadania się mogą prowadzić do niebłahych dolegliwości, takich jak cukrzyca czy choroby układu krążenia.

ARFID (zaburzenie polegające na ograniczeniu/unikaniu przyjmowania pokarmów)

Zaburzenie to sprawia, że pojawia się potrzeba unikania pewnego rodzaju jedzenia, z powodu jego smaku, zapachu, tekstury czy koloru. Jednak, nie powinno to być mylone ze zwykłymi preferencjami, AFRID może prowadzić do znacznej utraty wagi, osłabienia organizmu, a nawet konieczności dostarczania składników odżywczych poprzez sondę, w celu uzupełnienia ich deficytu.

Pica

Zaburzenie pica to zaburzenie odżywiania, pod wpływem którego dana osoba odczuwa chęć zajadania się produktami inaczej nie zdatnymi do spożycia, takimi jak włosy, ziemia, kreda, mydło, papier. Przeważnie diagnozowane jest u dzieci powyżej drugiego roku życia, lecz zdarza się dotykać także dorosłych, na przykład kobiet w ciąży.

Leczenie

Skuteczne sposoby leczenia mogą być odmienne, w zależności od okoliczności oraz rodzaju zaburzenia odżywiania. W przypadku bulimii i zaburzenia z napadami objadania się, najlepsze rezultaty zdaje się przynosić terapia poznawczo-behawioralna, jednak przy każdym z zaburzeń odżywiania istotny jest balans pomiędzy psychoterapią a planem żywieniowym, aby zapobiec pogarszaniu się zdrowia zarówno psychicznego oraz fizycznego. Jeśli chodzi o młodzież, dla właściwych efektów, często konieczne jest podjęcie terapii systemowej, w której nacisk kładzie się na poprawę otoczenia nastolatka, ustabilizowanie ról obecnych w rodzinie. 

Obok zaburzeń odżywiania, zdarzają się współistnieć także inne problemy, takie jak depresja, stany lękowe czy zaburzenia osobowości. W takim wypadku, potrzebne może być dodatkowo leczenie farmakologiczne.

Czasami jednak, kiedy sytuacja staje się na tyle poważna by zagrażała ona życiu, dojść może do hospitalizacji. Istnieją również ośrodki opiekuńczo-lecznicze, zazwyczaj bardziej komfortowe i przyjazne dla pacjentów.

Jeżeli Ty lub ktoś z Twoich bliskich cierpi na zaburzenia odżywiania, nie wahaj się sięgnąć po profesjonalne wsparcie. Im szybciej otrzymasz pomocne Ci narzędzia, tym łatwiej uporasz się z sytuacją.

Życzymy spokojnego dnia, Zespół Holisens