Schizofrenia, jak sobie z nią radzić?

Schizofrenia jest poważnym problemem zdrowia psychicznego, który zalicza się do zaburzeń psychotycznych (psychoz). Główne objawy schizofrenii to uporczywe urojenia, halucynacje (omamy), zdezorganizowane myślenie i doświadczanie wpływu, bierności lub kontroli. Zaburzenie często wiąże się ze znacznym cierpieniem i trudnościami w codziennym funkcjonowaniu. Na szczęście leczenie schizofrenii jest możliwe. Poznaj skuteczne metody.

Czym jest schizofrenia?

Termin „schizofrenia” został wprowadzony do psychiatrii przez Eugena Bleurera (1857-1939). Pochodzi od greckich słów schizein („rozszczepiać”) oraz phren („umysł”). Eksperci Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) podają, że z zaburzeniem boryka się 0,32% populacji. 

Schizofrenia charakteryzuje się znacznymi problemami w percepcji rzeczywistości oraz zmianami w zachowaniu. Chorzy doświadczają też uporczywych trudności poznawczych (czyli np. związanych z pamięcią, uwagą i rozwiązywaniem problemów). 

Zaburzenie może wpływać na życie osobiste, rodzinne, społeczne czy zawodowe i wiązać się ze znaczną niepełnosprawnością. Jednak tę psychozę da się leczyć. W terapii stosowane są leki i oddziaływania psychospołeczne.

Przyczyny schizofrenii

Dokładne przyczyny schizofrenii nie są znane. Badania sugerują, że zaburzenie jest wynikiem interakcji między kilkoma czynnikami biologicznymi i środowiskowymi. Wśród tych pierwszych najczęściej wymieniane są mechanizmy genetyczne, wirusowe, immunologiczne, „chemia mózgu” oraz zaburzenia rozwojowe tego narządu.

Za uwarunkowania środowiskowe sprzyjające rozwojowi schizofrenii uważa się doświadczenie ciężkiego stresu czy kryzysu emocjonalnego, nagromadzenie obciążających wydarzeń życiowych oraz nieprawidłową komunikację i trudne relacje w rodzinie. Podwyższone ryzyko schizofrenii występuje też u osób intensywnie używających konopi.

Jakie są objawy schizofrenii?

Do objawów schizofrenii należą:

1. omamy: osoba ze schizofrenią może słyszeć (najczęściej), widzieć czy czuć rzeczy, które nie istnieją;
2. urojenia: to fałszywe sądy pochodzenia chorobowego, np. wielkościowe czy prześladowcze;
3. zdezorganizowane myślenie: obserwuje się je jako pomieszaną lub nieistotną mowę;
4. doświadczanie wpływu, bierności lub kontroli: oznacza doświadczanie, że uczucia, działania czy myśli nie są generowane przez daną osobę, ale umieszczane w umyśle lub wycofywane z umysłu przez innych lub że myśli są transmitowane do innych;
5. rażąco zdezorganizowane zachowanie: przejawia się np. robieniemrzeczy, które wydają się dziwaczne lub bezcelowe czy nieprzewidywalnymi lub nieodpowiednimi reakcjami emocjonalnymi;
6. objawy negatywne: należy do nich bardzo ograniczona mowa, ograniczone doświadczanie i wyrażanie emocji, niezdolność do odczuwania zainteresowania lub przyjemności oraz wycofanie społeczne; 
7. zaburzenia psychomotoryczne: zalicza się do nich np. skrajne pobudzenie lub spowolnienie ruchów czy utrzymywanie nietypowych postaw.

O czym myśli schizofrenik?

Wbrew temu powszechnemu przekonaniu, schizofrenia nie oznacza posiadania więcej niż jednej osobowości. Chodzi tu raczej o rozdźwięk pomiędzy tym, co osoba ze schizofrenią  myśli, czuje i robi. Najczęściej schizofrenia przejawia się niedostosowaniem uczuć oraz zachowania do danej sytuacji.

Diagnoza schizofrenii

Według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób WHO (ICD-11), by można było rozpoznać schizofrenię, co najmniej dwa z powyższych objawów muszą być obecne przez miesiąc lub dłużej. Przynajmniej jednym z nich powinien być symptom opisany w punktach od 1. do 4. 

Na czym polega leczenie schizofrenii?

Leczenie schizofrenii, która należy do zaburzeń przewlekłych, jest zazwyczaj wieloletnie. Najczęściej trwa od diagnozy do końca życia. Postawą jest w nim farmakoterapia. Leczenie może też obejmować psychoedukację, psychoterapię (zaleca się m.in. terapię poznawczo-behawioralną czy u młodszych osób – rodzinną) oraz terapię zajęciową. Niekiedy (np. w przypadku ostrych objawów psychotycznych lub myśli i tendencji samobójczych) konieczna bywa hospitalizacja. W rzadkich przypadkach stosuje się elektrowstrząsy.  

Metody na schizofrenię

Codzienne radzenie sobie ze schizofrenią jest trudne zarówno dla osoby dotkniętej tą psychozą, jak i dla jej bliskich. Oto kilka metod, które pomogą ci w kontrolowaniu zaburzenia:

• przestrzegaj zaleceń dotyczących przyjmowania leków;
• zdobądź wiedzę o schizofrenii, jej przebiegu i objawach;
• dbaj o regularne wizyty u lekarza;
• wykonuj badania kontrolne;
• uzupełnij leczenie farmakologiczne psychoterapią;
• naucz się technik relaksacji i radzenia sobie ze stresem;
• dołącz do grupy wsparcia;
• uprawiaj aktywność fizyczną;
• zdrowo się odżywiaj;
• zadbaj o odpowiednią ilość i jakość snu;
• unikaj alkoholu i narkotyków.

Jeżeli wyczuwasz u siebie lub zauważasz u swoich bliskich jakiekolwiek objawy, mogące świadczyć o początkach schizofrenii, nie zwlekaj i udaj się po profesjonalną diagnozę i pomoc. Nieświadome środowisko często bagatelizuje objawy u innych, wyśmiewa je, infografikaPamiętaj, że nie jesteś sam. Życzymy spokojnego dnia i w razie potrzeby jesteśmy dla Ciebie. Zespół Holisens